Wystarczy jednak spojrzeć nie na górę, a na dół rankingu, by otrzymać zupełnie inny obraz rzeczywistości. Znacznie bardziej zmienny niż w „dobrych miejscach do życia”, gdzie główną cechą jest stabilność. Wśród najgorszych miejsc stabilności brakuje przede wszystkim. To sprawia, że żyje się w nich tak ciężko. I to sprawia również, że do konkretnych pozycji na dole rankingu nie ma sensu przywiązywać tak dużej uwagi.

Ale co powoduje, że właśnie te, a nie inne miasta uzyskały najgorsze oceny? Zacznijmy od początku.

The Global Liveability Index 2022 – czym jest?

Jest to raport przygotowywany przez The Economist Intelligence Unit, który obejmuje ponad 170 (dawniej 140) dużych miast świata. Analitycy oceniają jakość życia w wybranych miejscach, bazując na kryteriach takich jak stabilizacja, dostępność ochrony zdrowia, edukacja, infrastruktura, a także „kultura i środowisko”.

Wyniki – jakkolwiek uzyskane na podstawie dość sprecyzowanych kryteriów – trzeba jednak traktować z pewnym dystansem, mając na uwadze mnóstwo innych czynników, a także niezbędne do przygotowania tego rodzaju zestawienia uogólnienia.

W zestawieniu z 2022 roku zwyciężył Wiedeń, minimalnie wyprzedzając Kopenhagę. Czy to oznacza, że właśnie tam każdemu żyłoby się najlepiej? No właśnie… Warto jednak odnotować przy okazji sukces Melbourne, które od 2011 do 2017 r. nie oddało pierwszej pozycji rankingu. Tutaj znajdziecie więcej na temat zwycięzców Global Liveability Index 2022.

Świat stanął na głowie – a wraz z nim rankingi

O ostatnich latach na świecie można powiedzieć wiele, ale na pewno nie to, że były spokojne. Pandemia, która w mniejszym lub większym stopniu zatrzymała życie praktycznie w każdym kraju, została przyćmiona innymi wydarzeniami. Pojawiły się nowe zmartwienia – co nie znaczy, że etap związany z wirusem można już uznać za całkowicie zamknięty, o czym aktualnie przekonują się – i być może przekonają się jeszcze bardziej w niedalekiej przyszłości – Chińczycy.
Wszystkie te wydarzenia odbijają się na społeczeństwie, na gospodarce. Na życiu.

Ze względu na napaść Rosji na Ukrainę autorzy rankingu GLI zdecydowali się usunąć z niego Kijów. Ocenianie ukraińskiej stolicy w zaistniałych okolicznościach byłoby niestosowne i niesprawiedliwe. Na łeb, na szyję w klasyfikacji poleciały Moskwa i Sankt Petersburg – to konsekwencja chociażby międzynarodowych sankcji, które wbrew temu, co twierdzą rosyjscy i rusofilscy propagandyści, mają wpływ na codzienność Rosjan.

O pewnej bezwładności – czy też uznaniowości – tego rodzaju rankingów świadczy również fakt, że tegoroczny zwycięzca, Wiedeń, przesunął się o 11 pozycji w górę w stosunku do poprzedniego zestawienia. Czy to oznacza, że życie w Austrii w ciągu dwunastu miesięcy zdołało aż tak się poprawić? Nie. Po prostu zniesiono restrykcje, które ograniczały dostęp do muzeów czy restauracji, co obniżało punktację w kategorii dostępu do kultury i rozrywki.
Przejdźmy jednak do rzeczy poważnych, chciałoby się powiedzieć.

Globalne – lokalne. Konflikty, problemy, wyzwania

Bliski Wschód, Azja Południowa, Afryka – to właśnie w tych regionach znajdują się miasta, w których według Global Liveability Index 2022 żyje się najgorzej. Ziobro zaskoczenia, prawda? Przyjrzyjmy się jednak nieco bardziej uważnie.
Po raz kolejny najniżej w rankingu uplasował się Damaszek. Syryjska stolica jest fascynująca. To jedno z najstarszych nieprzerwanie zamieszkiwanych miast na świecie, a jego historia sięga XV w. p.n.e. Trudno jednak zastanawiać się nad wspaniałą przeszłością, kiedy od 2011 roku trwa w kraju wojna domowa, która pochłonęła już setki tysięcy ofiar.


Drugie od końca miejsca zajął Lagos, stolica Nigerii. Zagrożenie terrorystyczne, konflikty zbrojne pomiędzy siłami rządowymi a religijnymi fanatykami, kryzys gospodarczy, rosnące bezrobocie i klęski żywiołowe – do wybranych rejonów Nigerii całkowicie odradza się podróżowania, do innych nie należy jechać, jeśli nie ma się ku temu konieczności. Wszędzie indziej – należy zachować szczególną ostrożność.


Tuż nad Lagos znalazł się Trypolis. W 2011 roku – podczas Arabskiej Wiosny – zabity został dyktator Muammar Kadafi, co gnębione społeczeństwo przyjęło z nieskrywanym entuzjazmem. Ten jednak szybko został zgaszony. Nastąpiła po nim cała dekada chaosu i przemocy. I choć oficjalnie w Libii dzisiaj nie toczy się konflikt zbrojny, to sytuacja daleka jest od doskonałej – a obserwatorzy sugerują, że kraj zmierza z powrotem w stronę dyktatury.

Trudna sytuacja jest też w Algierze. Ochrona zdrowia najgorzej – na równi jedynie z Lagos – przedstawia się w Harare w Zimbabwe. Karaczi – największe miasto Pakistanu – uznane zostało jednocześnie za jedno z najmniej stabilnych na świecie. Niewiele lepiej jest w Port Moresby w Papui-Nowej Gwinei.

Ku pamięci Mahsy Amini

Dziesiąte od końca miejsce w GLI 2022 zajął Teheran… i prawdopodobnie wyłącznie dlatego, że ranking przygotowywany był w pierwszej połowie roku. Dzisiaj ocena wyglądałaby zapewne zupełnie inaczej, bo uliczne protesty – największe od czasów islamskiej rewolucji – trwają już od trzech miesięcy i wcale nie słabną. Zabicie przez policję moralności Mahsy Amini wyzwoliło w społeczeństwie narastające od dawna emocje.

Choć służby na usługach religijnych przywódców strzelają do protestujących, ludzie doszli do wniosku, że nie mają już nic do stracenia. Nie chcą, by instrumentalnie wykorzystywana przez radykałów religia odbierała im perspektywy, niszczyła życie. Wolą śmierć.