Czym grozi jedzenie surowej mąki i amerykańscy żołnierze – 7 ciekawostek o chorobach

#1. Jak Szkocja z wąglikiem walczyła

Większość z nas wąglik kojarzy albo z radzieckimi eksperymentami, albo też z listami rozsyłanymi przez terrorystów w Ameryce. Mało kto wie jednak, że w latach 2009-2010 dość istotny problem z tą właśnie chorobą występował w Szkocji. W oficjalnych raportach wskazywano na to, że był on największy na terenie Wielkiej Brytanii w ciągu całego półwiecza. Zmarło 14 osób, kolejne 119 zachorowało, ale – jakkolwiek brzydko to zabrzmi – nie wywołało to zbyt wielkiego zmartwienia.

Dlaczego? A dlatego, że ognisko wąglika powstało wśród narkomanów. Skażeniu laseczką wąglika uległa porcja heroiny, która na wyspy trafiła z Afganistanu lub Pakistanu.

#2. Kim owi legioniści byli

Choroba legionistów – brzmi groźnie, kojarzy się zaś co najmniej z czasami imperium rzymskiego. To akurat błędne skojarzenie, zwłaszcza jeśli uwzględni się fakt, że po raz pierwszy bakteria wywołująca tzw. legionellozę została scharakteryzowana w 1976 roku – i to na terenie, z którym Rzymianie nie mieli absolutnie nic wspólnego.

Było to w Filadelfii, na zjeździe weteranów wojennych w jednym z tamtejszych hoteli organizowanym przez organizację American Legion, stąd właśnie nazwa. Legionelloza jest ciężką chorobą zakaźną dotykającą dróg oddechowych – i to właśnie tą drogą można się zarazić. Co ciekawe, wypicie wody z bakteriami nie prowadzi do zachorowania. Podczas feralnego zjazdu bakteria znajdowała się w systemie klimatyzacji. Skończyło się niestety tragicznie – śmiercią 34 osób (w tym 5 pracowników hotelu) i ponad 220 zachorowaniami…

#3. Z mąki męki

Kto nigdy nie próbował surowego ciasta, niech pierwszy rzuci… a zresztą, niech niczym nie rzuca. Skoncentrujmy się na tym, dlaczego właściwie nie należy tego robić. Otóż przez mąkę i ewentualne bakterie, które unieszkodliwia upieczenie w wysokiej temperaturze. Bakterie – dodajmy – nie byle jakie, bo osławione E. coli, znane też pod nie mniej sympatyczną nazwą pałeczki okrężnicy. Dopóki licho to pozostaje w jelicie człowieka, wszystko jest w porządku – spełnia tam pożyteczną rolę. Kiedy jednak trafia do pożywienia, skutki mogą być opłakane – krwawe biegunki czy wymioty to tylko początek listy atrakcji.

I jeśli komuś wydawałoby się, że to problem zupełnie marginalny, to warto wspomnieć, że całkiem niedawno – w 2016 i w 2019 roku – miały miejsce co najmniej dwa ogniska zakażeń, które powiązano właśnie z surową mąką. Łącznie zachorowało ponad osiemdziesiąt osób, dwadzieścia wymagało hospitalizacji.

#4. Piękny samobój, generale

Miło byłoby mieć pewność, że na wysokich stanowiskach znajdują się ludzie mądrzy, odpowiedzialni, którzy nie zrobią niczego naprawdę głupiego. Cóż, nie tym razem – w latach 50. wojsko amerykańskie postanowiło przekonać się, czy wrogie siły mogłyby „z morza” i większej odległości dokonać ataku gazowego na miasta portowe, na przykład San Francisco. W tym celu… tak, zaatakowały San Francisco. Do tajnego (nie bez powodu…) eksperymentu wybrano bakterię Serratia marcescens, którą teoretycznie uważano za niegroźną, a która formuje charakterystyczne czerwone kolonie – stąd jej powszechna nazwa: pałeczka krwawa.

Rozpylenie chmury bakterii naraziło setki tysięcy osób w regionie zatoki, u 11 osób doprowadziło do ciężkiego zachorowania, a w jednym przypadku do śmierci. Nagła „epidemia” była tak zaskakująca, że nad jej przyczynami zastanawiali się naukowcy na łamach pism medycznych, a cała sprawa wyszła na jaw dopiero ponad ćwierć wieku później, kiedy odtajniono część wojskowych dokumentów.

#5. Tośmy pomogli…

Można by pomyśleć, że trzęsienie ziemi, jakie nawiedziło Haiti w 2010 roku, to w zupełności wystarczająco nieszczęść jak na ten feralny, bardzo biedny kraj. 200 tys. ofiar plasuje trzęsienie to w czołówce najbardziej fatalnych zdarzeń ostatnich czasów. I kiedy już wydawało się, że gorzej być nie może, do Haiti przyjechali – na pomoc – pracownicy ONZ, którzy do tej pory znajdowali się w Nepalu. Cóż w tym złego? W zasadzie nic, jeśli pominąć fakt, że wraz z dobrymi chęciami przywieźli również cholerę.

W krótkim czasie zachorowało 800 tys. osób (którym do szczęścia naprawdę brakowało już tylko cholery!), z czego zmarło 9 tys., powiększając ogromny bilans katastrofy. Dodajmy tylko, że przed 2010 w Haiti nie zidentyfikowano ani jednego przypadku cholery przez ponad sto lat!

#6. Wiewiórki przed nietoperze

Zastanawialiśmy się nie tak dawno temu, dlaczego ktokolwiek przy zdrowych zmysłach miałby zjeść surowego nietoperza. Zostawmy to, na ile historia ta była prawdziwa albo miała jakikolwiek związek z późniejszymi wydarzeniami. Cofnijmy się w czasie do wydarzeń potwierdzonych i równie dziwacznych – z europejskiego punktu widzenia – upodobań kulinarnych.

W latach 90. ubiegłego wieku w robotniczych dzielnicach miast stanu Kentucky pojawiły się ogniska choroby Creutzfeldta-Jakoba, prowadzącej do bardzo poważnych powikłań – demencji, ślepoty, śpiączki. Choroby – trzeba dodać – na którą 70% pacjentów umiera w ciągu roku od diagnozy (nie, nie diagnozować to nie rozwiązanie). Skąd w Ameryce nagłe nasilenie zjawiska? Z diety – mieszkańcy Kentucky wymyślili sobie spożywanie… mózgów wiewiórek, które dodawali do jajecznicy albo robili z nich potrawki…

#7. Czarnej śmierci czarny początek

Czarna śmierć to jedna z największych epidemii w historii ludzkości, w jej skutek zginęło 75-100 milionów ludzi – trudno o dokładne liczby, jednak skala jest porażająca. Obrazują to nie tylko dane statystyczne, ale i wielce wymowne wydarzenia. Kiedy pierwsza fala czarnej śmierci zaatakowała Europę w 1347 roku, papieżem był Klemens VI. Abstrahując od tego, że uznawał chorobę za rezultat gniewu bożego, w pewnym momencie zmuszony został do poświęcenia całego Rodanu.

Innowacyjna metoda walki z epidemią? Nic z tych rzeczy. Po prostu ofiar było tak dużo, że w wielu miastach zabrakło cmentarzy, na których można by „po bożemu” chować ludzi. Natomiast do poświęconej rzeki można było wrzucać zwłoki, nie obawiając się reperkusji ze strony stwórcy.